Voordat je een afspraak bij een psycholoog maakt, heb je zelf meestal al veel pogingen gedaan om je emotionele problemen op te lossen. Als je dan merkt dat er geen verbetering komt, of soms zelfs een toename van negatieve gevoelens, dan zorgt dat vaak voor ongemak en daarmee voor meer last. Dat kan gaan van teleurstelling tot frustratie naar wanhoop en uitzichtloosheid. What you resist, persists: hoe meer je van iets af wilt, hoe hoger de spanning vaak wordt. Daarmee is de kans dat je je goed voelt kleiner.
Je niet goed voelen en pijn ervaren, dat is onderdeel van het leven. Je ontkomt er niet aan, hoe goed je je best ook doet. Verdriet om het verlies van iemand die je lief hebt, ziek zijn, teleurstelling ervaren, niet lekker in je vel zitten, somberheid of een gevoel van eenzaamheid: voorbeelden van moeilijkheden waar we in het leven niet aan ontkomen (hoe graag we ook willen).
Misschien heb je de neiging zulke onprettige gevoelens opzij te schuiven, of ergens te parkeren. Sommigen zeggen: “Je moet vervelende gevoelens negeren, dan gaat het vanzelf over”, of: “Als je er aan toegeeft, wordt het alleen maar erger.” Je kunt echter beter aan goed onderhoud doen en de ‘parkeerplaats’ regelmatig opruimen, dan wachten tot de problemen je boven het hoofd zijn gegroeid. De oefening observeren van gevoelens kan je helpen de negatieve gevoelens niet weg te drukken, maar ze te ‘gebruiken’ om jezelf beter te begrijpen.
De oefening leert je om je gevoelens toe te laten en te onderzoeken. Met aandacht. Als je dat doet, zul je merken dat gevoelens van karakter veranderen. ‘Negatieve’ gevoelens – dat zijn gevoelens die je pijnlijk of bedreigend vindt – blijken dan soms toch wel mee te vallen. Juist omdat je het verzet er tegen opgeeft. Je kunt zelfs leren met meer mildheid, meer vriendelijkheid te kijken naar de moeilijkheden die je ervaart.
Gevoelens zijn als een stroom, als een rivier: steeds aanwezig en continu aan het veranderen. Er zijn twee manieren van omgaan met de stroom van gevoelens die nogal eens tot problemen leiden:
-
Verdringen: weglopen voor je gevoel, emoties wegstoppen
-
Verdrinken: je door je gevoelens laten meeslepen, ze je laten overspoelen
Neem de middenweg: wel openstaan voor wat je voelt, maar je niet door je gevoelens laten meeslepen. Het heeft bijvoorbeeld vaak weinig zin om enorm kwaad te worden. Meestal keert de kwaadheid zich als een boemerang weer tegen je: je blijft met een rotgevoel zitten. Als je de achtergrond van je gevoelens beter begrijpt, en je door opmerkzaamheid (mindfulness) kunt voorkomen dat gevoelens met je op de loop gaan, ben je bezig met het transformeren van gevoelens. Observeren van gevoelens is een oefening die je daarbij kan helpen.